Transaction Bylaws

محتوای آیین نامه معاملات شامل چند بخش است که به اختصار به آنها می پردازیم:

• اول: نصاب معاملات شرکت:

اولین چیزی که در این سند به تصویب می رسد «نصاب معاملات» شرکت است. نصاب یعنی تعیین حدی از قیمت که بتوان معاملات را تقسیم کرد. زیرا نمی توان احکام مربوط به تشریفات انتخاب طرف معامله یا احکام معاملات را یکسان درنظر گرفت. قاعدتا معاملات با مبالغ بالاتر از درجه اهمیت بیشتری برخوردارند. در تعیین این نصاب، معاملات به سه دسته کوچک، متوسط و عمده تقسیم می شوند. گرچه برخی شرکتها این نصاب را به چهار مرحله جزیی، کوچک، متوسط و عمده تفکیک می نمایند. به هرحال این تقسیم بندی باید با لحاظ شرایط داخلی شرکت شما صورت پذیرد و الزام قانونی برای این نوع از تفکیک وجود ندارد؛ جز برای شرکتهای دولتی که هیات وزیران هرساله نصاب معاملات را منتشر می نماید.

• دوم: تعیین روش های انتخاب طرف معامله:

• یکی دیگر از بخشهای این سند، تعیین روشهای انتخاب طرف معامله با لحاظ نصاب معاملات است. چهار روش برای انتخاب طرف معامله وجود دارد که عبارتند از:
  • مناقصه
  • استعلام
  • ترک تشریفات
  • عدم الزام به برگزاری مناقصه

• سوم: تعیین اجازه دهندگان معاملات:

• یکی از بخشهای سند آیین نامه معاملات، تعیین اشخاص یا کمیته هایی است که اختیار اجازه معامله را دارند. معمولا این اشخاص یا کمیته ها عبارتند از:
  • مدیرعامل
  • هیات مدیره
  • کمیسیون معاملات/کمیسیون مناقصات
  • کمیسیون ترک تشریفات
  • مدیر یا معاون بازرگانی
  • کارپرداز

این اشخاص یا کمیته ها حسب اهمیت معاملات عهده دار تجویز معاملات می شوند.

توجه ویژه:

باید توجه داشت که اجازه دهندگان معامله با صاحبان امضای مجاز کاملا متفاوت است و نباید این دو با یکدیگر اشتباه شوند.

• چهارم: الزامات مربوط به مفاد قراردادها:

بخش از این سند هم اختصاص به بیان الزاماتی دارد که یک قراردادنویس باید در متن قراردادها مدنظر قرار دهد.

نمونه نصاب معاملات:

هیات وزیران طی مصوبه ای در تاریخ ۷ اردیبهشت ۹۹ در خصوص “تعیین نصاب معاملات سال ۱۳۹۹” اقدام نمود.
بر اساس این مصوبه که در جلسه ۳ اردیبهشت هیات وزیران به پیشنهاد وزارت امور اقتصاد و دارایی مورد بررسی و تصویب قرار گرفته است نصاب معاملات سال ۱۳۹۹ تعیین گردیده است.
در مصوبه آمده است:
الف- نصاب معاملات موضوع ماده ۳ قانون برگزاری مناقصات مصوب ۱۳۸۳ به شرح زیر تعیین می شود:
معاملات کوچک: معاملاتی که مبلغ معامله تا سقف مبلغ چهارصد و پنجاه میلیون ریال باشد
معاملات متوسط: معاملاتی که مبلغ معامله بیشتر از سقف معاملات کوچک بوده و از مبلغ چهارمیلیارد و پانصد میلیون ریال تجاوز نکند
معاملات بزرگ: معاملاتی که مبلغ برآورد اولیه آنها بیش از مبلغ چهارمیلیارد و پانصد میلیون ریال باشد.
ب- نصاب معاملات موضوع بند الف به موجب ماده ۴۲ قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت ۲ مصوب ۱۳۹۳ به مواردی که معامله به صورت مزایده انجام میشود، تسری می یابد.

انواع مناقصات:

الف- از منظر تشریفات:

1ـ مناقصه ( مزايده ) يك مرحله اي :  فرآيندي  است كه در آن به تشخيص مدير عامل  نياز به ارزيابي فني بازرگاني پيشنهادها نباشد . در اين فرآيند پاكتهاي پيشنهادمناقصه گران ( مزايده گران ) در يك جلسه گشوده و در همان جلسه برنده اعلام مي شود .
2 ـ مناقصه ( مزايده ) دو مرحله اي : فرآيندي است كه در آن به تشخيص مدير عامل بررسي فني بازرگاني پيشنهادها لازم باشد . در اين فرآيند كميته فني بازرگاني تشكيل مي شود و پيشنهادها را مورد ارزيابي قرارداده و نتايج ارزيابي فني بازرگاني پيشنهادها را به كميسيون مناقصه ( مزايده ) گزارش مي كنـد تـا بـر اسـاس شـرايـط مـقرر در اين آيين نامه برنده مناقصه ( مزايده ) تعيين گردد.

ب-از منظر روش دعوت از مناقصه گران:

1 ـ مناقصه عمومي ( مزايده عمومي ) : مناقصه اي ( مزايده اي ) است كـه فراخوان مناقصه (مزايده ) ازطريق آگهي عمومي به اطلاع مناقصه گران (مزايده گران ) مي رسد .
2 ـ مناقصه ( مزايده ) محدود : مناقصه اي ( مزايده اي ) است كه در آن به تشخيص  و مسئوليت مدير عامل ، برگزاري مناقصه ( مزايده ) عـمومي بـا ذكـر ادله مثـبته امكان پذير نباشد و فراخوان مناقصه ( مزايده)  از طريق ارسال دعوتنامه براي مناقصه گران (مزايده گران) صلاحيتدار (براساس ضوابط مقرردر ماده16 اين آيين نامه) به اطلاع مناقصه گران ( مزايده گران ) مي رسد .  

اهم وظایف کمیسیون معاملات:

1 ـ تصويب شرايط عمومي مناقصه ( مزايده ) ، فرم قراردادها و مشخصّات فني و تخصصي كالاها ، خدمات يا حقوق مورد تقاضاي واحدهاي ذيربط شركت .
2 ـ بررسي و تائيد كفايت اسناد مناقصه ( مزايده ) براي انتشار آگهي و يا ارسال دعوتنامه  3 ـ تـشكـيل جـلسات كمـيسـيون مناقصه ( مزايده ) در موعد مقرر در فراخوان مناقصه ( مزايده )  .
4 ـ بـررسي پـيشنهاد ها از نـظر كـامـل بـودن مدارك و امضاء آنها و نيز خوانا بودن و غير مشروط بودن پيشنهادهاي قيمت ( ارزيابي شكلي ) 
5 ـ ارجاع بررسي سوابق و توان انجام تعهدات پيشنهاد دهندگان و بررسي فني بازرگاني پيشنهادها به كميته فني بازرگاني در مناقصه ( مزايده ) دو مرحله اي. 
6ـ ارزيابي پيشنهادها و تعيين پيشنهادهاي قابل قبول طبق شرايط و اسناد مناقصه ( مزايده ) 
7 ـ تـعيين بـرنده يا برندگان طبق شرايط مقرر در اين آيين نامه و تنظيم و امضاي صورتجلسات كميسيون مناقصه ( مزايده ) .
8 ـ تعيين و تصويب نحوه انجام معاملات بزرگ از طريق مناقصه ( مزايده ) عمومي يا محدود و ارائه پيشنهاد و هر گونه نظريات مشورتي در خصوص ساير روشهاي انجام معاملات به واحد متقاضي .
9 ـ اتخاذ تصميم در مورد خريد كالاها ، خدمات يا حقوقي كه انواع مشابه دارند با در نظر گرفتن كيفيت و دوام آنها و رعايت صرفه و صلاح شركت .
10 ـ تـصميم گيـري درباره تجديد يا لغو مناقصه ( مزايده ) طبق شرايط مقرر در اين آيين نامه . 
11 ـ رسيدگي به موارد تخلف يا شكايات مطرح شده در اجراي مقررات آيين نامه و ارائه گزارش لازم به مقامات ذيصلاح شركت و ساير مراجع ذيربط .

ارزیابی کیفی:

الف ـ در ارزيابي كيفي مناقصه گران ( مزايده گران ) بايد موارد ذيل لحاظ شود :
1 ـ تضمين كيفيت خدمات و محصولات .
2 ـ داشتن تجربه و دانش در زمينه مورد نظر .
3 ـ داشتن حسن سابقه .
4 ـ داشتن پروانه كار يا گواهينامه صلاحيت در صورت لزوم .
5 ـ توان مالي متقاضي براي انجام موضوع معامله ، در صورت لزوم .
ب ـ مراحل ارزيابي كيفي مناقصه گران ( مزايده گران ) به شرح زير است :
1 ـ تعيين معيارهاي ارزيابي و اهميت نسبي معيارها .
2 ـ تعيين شاخص هاي اندازه گيري و روش ارزيابي 
3 ـ تهيه اسناد ارزيابي .
4 ـ انتشار فراخوان براي دعوت به ارزيابي كيفي مناقصه گران ( مزايده گران).    
5 ـ دريـافـت ، تـكميل و ارسـال اسـناد ارزيـابي از سـوي منـاقـصـه گـران ( مزايده گران)  
6 ـ ارزيابي اسناد دريافت شده و تعيين امتـياز هر يـك از منـاقـصـه گران ( مزايده گران ) و رتبه بندي آنها .
7 ـ تـهيه اسـامي منـاقصـه گـران ( مـزايده گران ) واجد صلاحيت ، امتيازات و رتبه آنها ( تهيه فهرست كوتاه ) 
8 ـ مستندسازي ارزيابي كيفي مناقصه گران ( مزايده گران ) .