آثار تمدید قرارداد
طرفین قرارداد می توانند مدت قرارداد را تمدید نمایند. اما آیا اثر تمدید قرارداد، تنها اثر زمانی است یا می تواند آثار دیگری هم داشته باشد؟ به عبارت دیگر، آیا یک قرارداد نویس باید علاوه بر درج محتوای تمدید زمانی قرارداد در یک الحاقیه، به مواد دیگر قراردادی هم بپردازد؟ آیا تمدید قرارداد می تواند، فارغ از تاثیر زمانی، حقوق و تعهدات دیگر قراردادی را تحت تاثیر بگذارد؟
آثار تمدید قرارداد:
1- اثر زمانی
اولین اثری که تمدید قرارداد به دنبال خواهد داشت، افزایش مدت قرارداد است. این افزایش مدت می تواند، حسب مورد، مترتب بر افزایش مدت اعتبار قرارداد یا افزایش مدت اجرای یک کار یا افزایش مدت زمان تحویل کالا باشد. البته افزایش مدت در قالب الحاقیه تمدید قرارداد در همه موارد منصرف به تعیین تاریخ جدید برای پایان قرارداد نیست بلکه باید زمانبندی اجرایی قرارداد (مانند گانت چارت) دوباره تنظیم شده (re-plan) و به عنوان پیوست جدید قرارداد به الحاقیه مدت قرارداد به امضای طرفین برسد.
2- اسقاط شروط ضمن عقد ناظر بر مدت قرارداد
یکی دیگر از آثار تمدید قرارداد اینست که هرآنچه در قرارداد اصلی به بیان جزییات مدت قرارداد، آثار مدت قرارداد و نیز ضمانت اجراهای مرتبط با تاخیر در اجرای تعهدات قراردادی درج شده، با تمدید قرارداد از بین می رود. به بیان دیگر، قراردادنویس با تنظیم الحاقیه تمدید قرارداد، اقدام به بی اعتباری مفاد ماده مدت قرارداد اصلی نموده و برابر موازین قانونی، تبدیل تعهد نسبت به ماده مدت صورت گرفته است. مثلاً در یکی از آراء دادگاهها بدین صورت رای داده است که چکیده آن به این شرح است: «در صورت توافق طرفین قرارداد بر تمدید زمان ایفای تعهد، تبدیل تعهد رخ داده و مطالبه وجه التزام ناشی از تأخیر در انجام تعهد سابق مسموع نخواهد بود.» شماره دادنامه قطعی: 9309970221300383 و تاریخ دادنامه قطعی: 25/03/1393.
لذا به تبع تمدید قرارداد مواد زیر از درجه اعتبار ساقط شده و دیگر قابل استناد نیست:
الف- شروط ضمن عقد ناظر بر مدت قرارداد
ب- شروط مربوط به ضمانت اجرای تاخیر در اجرای تعهد مانند خسارت تاخیر در اجرای کار
ج-شروط مربوط به سقف خسارات قابل مطالبه تحت عنوان خسارت تاخیر در اجرای کار
د-پیوست زمانبندی اجرای تعهدات قراردادی تحت عناوینی مانند گانت چارت
ه- تاخیر غیر مجاز متعهد در اجرای تعهدات قراردادی تا قبل از تنظیم الحاقیه زمانی قرارداد
با توجه به مراتب فوق الذکر، قراردادنویس باید در خصوص این موضوع چاره ای بیاندیشد. به عبارت دیگر، برابر چکیده رای یکی از قضات دادگاه ایران، «با تمدید مدت قرارداد شروط ضمن عقد نخست که ناظر به مدت قرارداد و آثار تخلف از آن هستند منتفی می شوند؛ مگر آنکه برخلاف آن تراضی گردد.» (شماره دادنامه قطعی: 9309970220800535 و تاریخ دادنامه قطعی: 06/05/1393) این کلام بدین معناست که اگر می خواهیم ماده مدت در قرارداد اصلی و شروط ضمن آن، بجز تاریخ تمدید شده، باقی بماند باید در متن الحاقیه تمدید قرارداد درج گردد که «دیگر مفاد قرارداد کماکان به قوت خود باقی است.» بنابراین اگر قراردادنویس به مواد قراردادی پیش نوشته در قرارداد اصلی اعتبار جدید نبخشد، با امضای الحاقیه تمدید قرارداد، مفاد مترتب بر مدت قرارداد یا مفادی که به نوعی ضمن ماده مدت قرارداد محسوب گردد بی اعتبار شده و اعتبار قانونی ندارد.